همه چیز درباره آنتی اکسیدان و رادیکال آزاد
آیا میدانید بیشترین آنتی اکسیدان در چیست ؟مطالعات متعددی در رابطه با میوهها و سبزیهای حاوی آنتی اکسیدان ها انجام گرفته است.
معلوم شده است که آنتی اکسیدانها میزان خطر ابتلا به بیماری های قلبی، سرطانها و بسیاری بیماری های دیگر را کاهش میدهند.
در رابطه با تاثیرات مفید میوهها و سبزیها فرضیه های مختلفی وجود دارد. برخی عقیده دارند میوه ها و سبزی ها حاوی ترکیبات ویژه و مفید هستند.
برخی دیگر معتقدند با مصرف میوه و سبزی فرد گوشت کمتری میل می کند یا میزان کالری دریافتی کمتر است.
نقش آنتی اکسیدان ها در بدن نیز سزاوار بررسی و ارزش نهادن است.
عوامل تولید کننده رادیکالهای آزاد
تمامی سلول های بدن نیازمند مقداری ثابتی اکسیژن هستند تا انرژی موجود در غذای هضم نشده را دریافت کنند.
اما تجمع میزان زیادی اکسیژن نیز عوارضی در پی دارد. اکسیژن بالا باعث تولید عواملی به نام رادیکال های آزاد می شود.
رادیکال های آزاد مولکول های ناپایداری هستند که باعث تخریب سلولهای سالم در بدن میشوند .
ساختار رادیکالهای آزاد
رادیکالهای آزاد حاوی یک الکترون آزاد یا جفت نشده هستند که واکنش پذیری آنها را با مولکول های دیگر افزایش می دهد تا بتوانند از آن الکترون بربایند.
مولکول قربانی شده نیز در جستجوی الکترونی قرار می گیرد تا بتواند نقصان خود را جبران کند، پس در اثر بروز واکنشی زنجیره ای، رادیکال های آزاد بیشتری تولید می شود.
مولکولی که الکترون خود را از دست داده اصطلاحاً اکسید شده است .سلولهای سالم بدن مقدار کمی رادیکالهای آزاد را تولید میکنند.
عوامل دیگری نیز باعث تولید رادیکالهای آزاد در بدن میشوند نظیر تشعشعات ( شامل اشعه ایکس), دود سیگار مصرف الکل و مواد آلوده کننده محیطی.
آثار رادیکال های آزاد
اگر میزان رادیکالهای آزاد بالا باشد باعث تخریب عوامل ژنتیکی در بدن شامل dna میشود.
سلول هایی که دچار جهش ژنتیکی می شوند به وسیله فعالیت سیستم دفاعی در بدن تخریب می شوند.
سیستم دفاعی بدن باکتری های مهاجم و ارگانیسم های خارجی را نیز از بدن حذف میکند.
با افزایش سن توانایی سیستم دفاعی برای حذف سلول های جهش یافته کاهش پیدا میکند و بنابراین بدن بیشتر مستعد تخریب بوسیله رادیکال های آزاد می شود.
آنتی اکسیدان ها باعث پایدار شدن رادیکال های آزاد شده و از اثر تخریب آن جلوگیری می کنند.
عوامل تولید کننده آنتی اکسیدان ها
محققین تاکنون صدها ماده آنتی اکسیدان را در اغذیه ما پیدا کردهاند. نمونه های آن عبارتند از ویتامینهایE و C،عنصر سلنیوم ،کاروتنوئید ها،نظیر بتاکاروتن و لیکوپن.
انواعی از مواد شیمیایی موجود در گیاهان نیز دارای خصوصیات آنتی اکسیدانی هستند مانند پلی فنول ها که در چای یافت میشوند.
اگر تخریب حاصل از رادیکال های آزاد ادامه یابد و مصرف آنتی اکسیدان ها کم باشد فرد در معرض تغییرات سرطانی قرار میگیرد.
آنتی اکسیدان ها به پیشگیری از بیماری های قلبی نیز کمک می کنند.
این عمل از طریق جلوگیری از اکسیداسیون نوعی کلسترول مضر به نام LDL (لیپوپروتئین با غلظت پایین) که باعث تخریب شریان ها در بدن می شود صورت می گیرد.
صدها مطالعه ی انجام شده ، ارتباط بین مصرف اغذیه غنی از آنتی اکسیدان ها با کاهش خطر بروز سرطان ها ،بیماری های قلبی و دیگر بیماری های تحلیل برنده را ثابت کرده است.
آنتی اکسیدان ها قادرند اثرات مفیدی در برخی بیماری های دیگر نیز داشته باشند.
معلوم شده است که دریافت روزانه ۵۰۰ میلی گرم ویتامین c ، چهارصد میلی واحد ویتامین e و ۲۵ هزار واحد بتاکاروتن همراه با ۸۰ میلی گرم روی و ۲۰ میلی گرم مس قادر به درمان نوعی بیماری با اهمیت چشمی بنام دژنراسیون ماکولار است.
انواع آنتی اکسیدان ها اثرات و منابع غذایی آن
بیشترین آنتی اکسیدان در چیست
محققین تاکنون صدها ماده شیمیایی با خواص آنتی اکسیدان را در رژیم غذایی ما یافتهاند .این مواد از ویتامینها و مواد رنگدانه ای که ما را در برابر بیماریهای مختلف محافظت میکنند متفاوت هستند تعداد این موارد همچنان در حال افزایش است که انواع اصلی آنتی اکسیدان ها اثرات و منابع آن در زیر ذکر شده است
ویتامین c
ویتامین سی بر علیه بیماری های قلبی آبمروارید دژنراسیون ماکولار که از بیماریهای چشم است و برخی از انواع سرطان ها اثر محافظت کننده دارد.
این ویتامین در میوه های آبدار گوجه فرنگی هندوانه توت فرنگی کیوی فلفل شیرین و بروکلی یافت می شود.
ویتامین E
ویتامین E در پیشگیری از بیماریهای قلبی و سرطان پروستات کمک کننده است. این ویتامین پیشرفت بیماری آلزایمر را آهسته می کند.
ویتامین E در مغزها دانه ها روغن ها میوه ها و سبزی ها یافت می شود.
کاروتنوئیدها و بتاکاروتن ها
کاروتنوئیدها و بتاکاروتن ها بر علیه سرطان ها به ویژه سرطان ریه و نیز بیماریهای قلبی اثر محافظت کننده دارد که در سبزیهای به رنگ نارنجی یا سبز تیره مثل هویج سیبزمینی شیرین بروکلی کلم اسفناج هلو زردآلو و طالبی وجود دار
لوتئین
لوتئین در برابر بیماریهای دژنراسیون ماکولار (از بیماریهای جدی چشم )محافظت می کند. لوتئین را در سبزی های با برگ سبز تیره،ذرت،فلفل های شیرین ،اسفناج ،کلم و پرتقال میتوان یافت.
لیکوپن
لیکوپن که در برابر سرطانهای پروستات ریه و بیماریهای قلبی محافظت کننده دارد را میتوان در گوجهفرنگی گریپفروت و هندوانه یافت
نکته حائز اهمیت در جواب سوال اکثر افراد که ” بیشترین آنتی اکسیدان در چیست ” میتوان به وجود گیاهی بنام قارچ گانودرما اشاره کرد که محققان در بررسی ها به این نتیجه رسیده اند که بیش از 170 نوع آنتی اکسیدان در این قارچ وجود دارد که آنرا به گیاهی منحصر به فرد و ویژه جهت کنترل رادیکال های آزاد بدل کرده است.
به جهت افزایش کارایی این قارچ ،آنرا با قهوه ترکیب کرده اند .قهوه های گانودرما اثرات به مراتب بیشتری در کنترل و خنثی سازی رادیکالهای آزاد و بطوری کلی درمان طیف وسیعی از بیماری ها از خود نشان داده است
آنتی اکسیدان های گروه فلاوونوئیدها
هسپریدین
هسپریدین در برابر بیماریهای قلبی و سرطان محافظت کننده است و در میوه های آبدار و آب میوه ها وجود دارد
ایزوفلاوون ها
این نوع آنتی اکسیدان در برابر بیماری های قلبی و سرطان ها اثر محافظت کننده دارند سویا باقلا و بادام زمینی نمونههایی از گیاهانی هستند که این نوع آنتی اکسیدان در آنها وجود دارد
کرستین
کریستین بر علیه بیماری های قلبی و سرطان ها اثرات محافظت کننده دارند که در پیاز سیب انگور قرمز بروکلی و کلم پیچ یافت می شوند
سلنیوم
این نوع آنتی اکسیدان برای پیشگیری از سرطان پروستات سرطان ریه و سرطان روده بزرگ مفیدند که پیاز ،سیر ،مرغ ،اغذیه دریایی ،گوشت، حبوبات، مغزها و کنگر نمونههایی هستند که در آن سلنیوم یافت می شود.
کو آنزیم Q۱۰
به کاهش خطر بیماریهای قلبی کمک میکند این نوع آنتی اکسیدان با همراهی ویتامین ای عمل می نماید و در تمامی انواع گیاهان و غذاهای با منبع حیوانی وجود دارد.
نکته مهم
بر اساس دو مطالعه بزرگ پزشکی در افراد سیگاری که مکمل های حاوی بتاکاروتن را مصرف می کنند احتمال پیشرفت سرطان ریه کاهش پیدا میکند همچنین آنتی اکسیدان های سودمند اگر از طریق مصرف میوه ها و سبزی ها فراهم شوند اثرات مفیدتری را در پی دارند.